Γνωρίστε τον μεγάλο καταστροφέα μας, τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και μάθετε πως να προφυλαχθείτε από αυτές...
Το οξυγόνο είναι το στοιχείο αυτό, που από την ώρα που γεννιόμαστε, μας κρατά στην ζωή, αλλά ταυτόχρονα είναι και αυτό που μας φθείρει συνεχώς, μέχρι του σημείου που κάποτε θα κλείσουμε τον κύκλο μας και θα πάψουμε να υπάρχουμε. Όταν λοιπόν το οξυγόνο ενώνεται χημικά με τις τροφές μέσα στα κύτταρα του σώματος για να πάρουμε ενέργεια, προκύπτουν ορισμένα μόρια που βλάπτουν την υγεία μας και φθείρουν τον οργανισμό μας. Έτσι το 2-4% του οξυγόνου που καταναλώνουμε μετατρέπεται σε δραστικά μόρια που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες ή οξειδωτικά. Οι ελεύθερες ρίζες (free radicals) είναι άτομα ή μόρια που έχουν ένα αζευγάρωτο ηλεκτρόνιο στην εξωτερική τους στοιβάδα. Αυτό κάνει τις ελεύθερες ρίζες να κινητοποιούνται για να αρπάξουν το ηλεκτρόνιο που τους λείπει από οποιοδήποτε άλλο μόριο μπορούν.
Τι είναι οι ελεύθερες ρίζες
Το σωματίδιο της ύλης που αποκαλείται άτομο αποτελείται από ένα πυρήνα ο οποίος περιβάλλεται από ηλεκτρόνια. Σχεδόν όλα τα ηλεκτρόνια βρίσκονται ανά ζεύγη. Αν ένα ηλεκτρόνιο ενός ζεύγους που βρίσκεται στην εξωτερική στοιβάδα χαθεί, το άτομο κινητοποιείται για να το ξανακερδίσει. Ελεύθερες ρίζες ονομάζονται τα άτομα ή τα μόρια που έχουν αζευγάρωτα ηλεκτρόνια. Σ’ αυτή την κατάσταση προσπαθούν να πάρουν το ηλεκτρόνιο που τους λείπει αντιδρώντας χημικά με άλλα μόρια ή άτομα. Η κλοπή ηλεκτρονίων ονομάζεται οξείδωση κι' όταν συμβαίνει μέσα στο σώμα μπορεί να επιφέρει σοβαρές βλάβες στην υγεία, σε σημείο που σήμερα οι ελεύθερες ρίζες είναι οι ουσίες αυτές, που ενοχοποιούνται για τη γήρανση, την καρδιοπάθεια, τον καρκίνο και άλλες χρόνιες ασθένειες. Μέσα στο σώμα, οι ελεύθερες ρίζες μπορούν να αρπάζουν ηλεκτρόνια από την μεμβράνη ενός κυττάρου ανοίγοντας έτσι το δρόμο προς την καταστροφή του. Η καταστροφή αυτή συμβαίνει κυρίως, γιατί η επίδραση των ελευθέρων ριζών στα βιολογικά συστήματα του κυττάρου είναι καταστροφική και συνίσταται, κυρίως στην υπεροξείδωση των λιπών (ιδιαίτερα των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων) και των πρωτεϊνών, αλλά και του κυτταρικού DNA, με αποτέλεσμα την καταστροφή των κυτταρικών μεμβρανών και την απενεργοποίηση των πρωτεϊνικών ενζύμων του κυττάρου. Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι κάθε κύτταρο που έχουμε δέχεται 10.000 επιθέσεις από ελεύθερες ρίζες μέσα σε μια μέρα. Η σοβαρότερη βλάβη που μπορούν να προκαλέσουν είναι στα μιτοχόνδρια, τις μικροσκοπικές δομές που βρίσκονται στα κύτταρά μας και παράγουν ενέργεια. Τα μιτοχόνδρια περιέχουν το μόριο του DNA όπως και ο πυρήνας του κυττάρου. Όμως το μιτοχονδριακό DNA δεν είναι καλά προστατευμένο. Είναι ευάλωτο στις επιθέσεις των ελεύθερων ριζών, που μπορεί εξ αιτίας τους να καταστραφεί και δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι είναι πιθανό το χρονικό διάστημα της ζωής ενός ατόμου να καθορίζεται κυρίως από τον ρυθμό καταστροφής των μιτοχονδρίων που επιφέρουν οι ελεύθερες ρίζες. Έτσι, γενικώς μπορούμε να πούμε, ότι με τους μηχανισμούς αυτούς δράσης τους, οι ελεύθερες ρίζες μπορούν να καταστρέψουν τα λιπίδια των κυτταρικών μεμβρανών ανοίγοντας το δρόμο για την καταστροφή των κυττάρων και συνεπώς την επιτάχυνση της φθοράς του οργανισμού, ή και να αλλοιώσουν το μόριο του DNA του κυττάρου προκαλώντας τελικώς καρκίνο.Το οξειδωτικό στρες
Όταν μέσα στα μιτοχόνδρια των κυττάρων, το οξυγόνο αντιδρά χημικά με ορισμένα μόρια των τροφών για να παραχθεί ενέργεια, ένα μέρος του οξυγόνου από αυτό που εισπνέουμε, όπως ήδη είπαμε, μετατρέπεται σε ελεύθερες ρίζες. Αρχικά προκύπτει το υπεροξείδιο που σαν βίαιος ψυχοπαθής καταστρέφει διάφορα μόρια μέσα στα κύτταρα. Το υπεροξείδιο γεννά με τη σειρά του την ελεύθερη ρίζα του υδροξυλίου, ένα μεγάλο βάνδαλο που επιτίθεται κυριολεκτικά σε οτιδήποτε βρει μπροστά του.Ιδιαιτέρως καταστροφικό είναι και το μονοξείδιο του αζώτου που από τη μία πλευρά είναι απαραίτητο γιατί προκαλεί χαλάρωση των αγγείων και από την άλλη κάνει ζημιά όταν παράγεται σε υπερβολική ποσότητα. Η παραγωγή πολλών ελευθέρων ριζών για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργεί στο σώμα ένα στρες που ονομάζεται οξειδωτικό στρες και συμβάλει στην εμφάνιση διαφόρων ασθενειών. Η σοβαρότερη ζημιά που μπορούν να κάνουν οι ελεύθερες ρίζες είναι στο μόριο του DNA. Περίπου 30.000 γονίδια, δηλαδή κομμάτια του DNA, δίνουν εντολές για την παραγωγή των πρωτεϊνών. Αν τα γονίδια αλλοιωθούν από επιθέσεις των ελευθέρων ριζών, δεν μπορούν να φτιάξουν σωστά τα ένζυμα, τις ορμόνες και τα αντισώματα. Η αλλοίωση των γονιδίων εμφανίζεται κατά στη διαίρεση του κυττάρου. Το κύτταρο-απόγονος δεν είναι πανομοιότυπος με τον γεννήτορα. Συμβαίνει όπως με τη φωτοτυπία της φωτοτυπίας όπου η τελευταία είναι πάντα χειρότερη από την προηγούμενη κι αυτό οδηγεί στη γήρανση. Ένας λόγος γι’ αυτό είναι ότι οι ελεύθερες ρίζες παραμορφώνουν τα γονίδια που ευθύνονται για την αντιγραφή των κυττάρων. Αν το μόριο του DNA ενός κυττάρου δεν αντιγραφεί σωστά, μπορεί το κύτταρο αυτό, που υφίσταται αυτήν την βλάβη, να γίνει και καρκινικό. Έτσι μπορούμε να πούμε γενικά, ότι η οξειδωτική καταστροφή («οξειδωτικό στρες»), των βιομορίων (πρωτεΐνες, κυτταρικές μεμβράνες, DNA) από τις ελεύθερες ρίζες αυξάνεται παράλληλα με την αύξηση της ηλικίας και θεωρείται ότι αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες της διαδικασίας της γήρανσης καθώς και πλήθος εκφυλιστικών παθήσεων, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο διαβήτης, η νόσος Alzheimer, η σκλήρυνση κατά πλάκας κ.α.
Ιωάννης Δαύρος / Γιατρός
Για οποιαδήποτε πρόσθετη πληροφορία και οποιαδήποτε απορία μπορείτε να έρχεστε σε επικοινωνία μαζί μας: στο +30.6932 256 284 και στο viosyn.gr@gmail.com
ή για απευθείας ενημέρωση από την εταιρεία Biomedis και αγορά οποιασδήποτε συσκευής μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της εταιρείας e-shop Biomedis
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου